CBDC nedir?
- Merve Karataş
- 7 May
- 1 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 7 May
Central bank digital currency Türkçeye "merkez bankası dijital para birimi" şeklinde çevrilen, İngilizcede "cbdc" şeklinde kısaltılan, merkez bankalarının piyasaya süreceği resmi dijital para birimlerine verilen genel isimdir. Central bank digital currencylere dair akla gelen ilk sorulardan biri bu birimlerin kripto paraları tahtından edip etmeyeceğidir.
Bunu anlayabilmemiz için öncelikle Bitcoin gibi kripto paralara yöneltilmiş talebin temelindeki motivatörleri doğru çözümlemek zaruridir. Bitcoin gibi kripto paraları kripto para yapan en önemli nitelikler bellidir:
- Anonimlik
- Volatilite
Devletin attığı her adımı gözetlemesinden memnun olmayacak bir insan için ortada kripto kullanımını kısıtlayacak regülasyonlar olmadığı sürece anonimlikten vazgeçmek çekici olmayabilir. Volatilitenin önemi ise ülkeden ülkeye değişir. Şahsi tahminim volatilitenin gelişmiş ülkelerde daha az etkili bir faktörken Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde daha etkili bir faktör olacağı yönündedir. Peki neden? Çünkü bir ülkede ekonominin verdiği güven ve fiyat oynaklığı gibi basit bir yöntemle para kazanma eğilimi birbiri ile ters orantılıdır. Türkiye'deki yoğun bitcoin talebinin temelinde bu olduğu söylenebilir. Bu Statista'daki verilerden de anlaşılabilir:


Binaenaleyh doğal koşullarda central bank digital currencylerin Bitcoin gibi birimleri tahtından etmesi için yeterli bir sebep yoktur lakin regülasyonlar ve otoriterleşme gibi dış faktörler doğal arz-talep mekanizmasını bozabileceğinden geleceğin ne getireceğini somut olarak öngörmek mümkün değildir. Dijital para birimlerine geçiş sürecinde ise son yıllarda hızlanma olduğu aşikardır. Atlantic Council'a göre küresel GSYİH'nın yüzde 90'ından fazlasını temsil eden 81 ülke cbdc üzerinde çalışmaktadır. Çin'in böyle bir alanda spot ışığında olması şaşırtıcı olmaktan uzaktır zira Çin zaten sürveyans gibi hassasiyetlere sahip insanları olan bir memleket değildir. Bunun dışında hangi ülkenin cbdc'ler konusunda hangi aşamada olduğu tek tek incelenmek yerine internette bolca bulunan trackerlardan gözlemlenebilir.